Nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động và để nâng cao chất lượng đào tạo, Khoa Điện-Điện tử, Trường Cao đẳng nghề kỹ thuật công nghệ Dung Quất đã đẩy mạnh phong trào chế tạo mô hình học cụ phục vụ công tác giảng dạy và học tập của nhà trường bằng việc tận dụng những khả năng sẵn có. Tiêu biểu trong đó là hai thiết bị tự thiết kế, chế tạo “Mô hình bàn thực hành điện khí nén đa năng” và "Mô hình thực hành điện tử cơ bản đa năng" được Trường đưa vào ứng dụng trong dạy và học cho học sinh, sinh viên nghề điện công nghiệp đã đem lại hiệu quả ứng dụng cao trong đào tạo nghề, giúp học sinh và sinh viên nâng cao tay nghề khi ra trường.
Từ năm 2006 Trường Cao đẳng nghề kỹ thuật công nghệ Dung Quất đã được trang bị bàn thực hành điện khí nén để giảng dạy mô đun điều khiển điện khí nén cho hệ trung cấp nghề và cao đẳng nghề của nghề điện công nghiệp. Tuy nhiên, các bàn thực hành này chỉ giúp học sinh, sinh viên nắm được nguyên lý cấu tạo và vận hành thiết bị còn để ứng dụng thiết bị vào thực tế thì còn rất hạn chế. Vì thế, các giáo viên Khoa Điện-Điện tử của Trường đã thiết kế, chế tạo “Mô hình bàn thực hành điện khí nén đa năng”.
Được thiết kế theo tư duy hoàn toàn mới so với các bàn thực hành hiện có trên thị trường, mô hình bàn thực hành gồm 3 phần chính: Phần thực hành khí nén, phần thực hành điện- khí nén, phần mô hình thực hành. Phần thực hành khí nén được thiết kế lắp đặt các van điều khiển về khí nén do đó giáo viên có thể truyền đạt cho người học kiến thức lý thuyết về khí nén sau đó được kết nối với mô hình ở phần mô hình thực hành để thực hành theo đúng chương trình đào tạo mô đun điều khiển điện khí nén. Phần thực hành điện-khí nén được thiết kế lắp đặt các thiết bị điện như rơ le điện, bộ điều khiển PLC và logo để giáo viên có thể truyền đạt cho người học kiến thức lý thuyết về điện kết hợp với khí nén sau đó được kết nối với mô hình ở phần mô hình thực hành để thực hành theo đúng chương trình đào tạo mô đun điều khiển điện khí nén. Phần mô hình thực hành được thiết kế theo từng cụm mô đun điều khiển cho từng bài học cụ thể ở 2 phần trên và mô hình này dựa trên các ứng dụng thực tế để mô phỏng cho người học dễ quan sát, dễ thực hiện và tạo hứng thú cho người học và người dạy.
So với thiết bị hiện có trên thị trường, thiết bị tự chế tạo của Trường có nhiều chức năng và công dụng hơn, sử dụng lâu dài, giá thành thấp hơn. Mô đun điều khiển điện khí nén với thời lượng 120 giờ giúp cho học sinh, sinh viên có cái nhìn trực quan sinh động về thiết bị thực hành mô đun điều khiển điện khí nén; trang bị cho học sinh, sinh viên những kiến thức cơ bản nhất về kỹ thuật điều khiển điện khí nén: Các hiểu biết về hệ thống khí nén, cấu tạo các van điều khiển, các động cơ, xi lanh khí nén; phương pháp thiết kế mạch điều khiển về khí nén và điện khí nén; đặc biệt là cách lắp đặt, vận hành mô hình phù hợp với một số thiết bị hiện có tại các nhà máy, xí nghiệp hiện nay.
Mô hình được ứng dụng trong giảng dạy mô đun điều khiển điện khí nén ở các hệ trung cấp nghề, cao đẳng nghề: Điện công nghiệp, điện tử công nghiệp, lắp đặt điện. Mô hình này đã đạt giải Nhất tại Hội thi thiết bị dạy nghề tự làm toàn tỉnh và giải khuyến khích tại Hội thi thiết bị dạy nghề tự làm toàn quốc năm 2013. Ths.Nguyễn Văn Thân, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề kỹ thuật công nghệ Dung Quất, chủ nhiệm đề tài cho biết: Tính sáng tạo của mô hình trong giảng dạy là giúp người học và người dạy có những kiến thức cơ bản, từ đó đưa ra các bài thực hành phục vụ tốt cho công tác dạy và học hiện nay; người học nắm được các bài thực hành với các thiết bị hiện có của nhà máy, xí nghiệp; giáo viên sáng tạo thêm các bài học từ các bài thực hành...
Mô hình thực hành điện tử cơ bản đa năng ứng dụng thực hành với hơn 50 bài học, cho các môn học về đo lường, điện tử, mạch điện tử...
Phát huy tính sáng tạo, đội ngũ giáo viên Khoa Điện - Điện tử đã thiết kế, chế tạo "Mô hình thực hành điện tử cơ bản đa năng", đáp ứng yêu cầu cho người học và thuận tiện cho người dạy, tiết kiệm chi phí của nhà trường.
Thiết bị được cấu thành từ bàn thực hành có gắn nguồn điện, panel thực hành gồm các mạch điện tử trong chương trình giảng dạy được thiết kế lắp đặt theo hướng trực quan bằng cách tăng kích thước linh kiện thật để học sinh, sinh viên dễ quan sát khi giáo viên hướng dẫn. Các mạch điện tử được xây dựng trên cơ sở tích hợp đa năng, với một mạch trên panel học sinh, sinh viên có thể quan sát dưới dạng các mạch ứng dụng có chức năng khác nhau. Với 2 board 50 x 60 cm gồm hầu hết tất cả các mạch ứng dụng trong mô đun điện tử cơ bản (hơn 50 mạch). Trên mặt panel được bố trí dưới dạng các jack cắm an toàn để liên kết các linh kiện với nhau trong mạch điện bằng dây cáp nối 2 đầu.
Mô hình ứng dụng giảng dạy được hầu hết các kỹ năng trong mô đun điện tử cơ bản, mạch điện tử và kỹ thuật điện tử hệ trung cấp nghề, cao đẳng nghề thuộc nhóm nghề Kỹ thuật Điện, Điện tử và viễn thông. Thiết bị có giá thành khoảng 40 triệu đồng so với thiết bị thông dụng trên thị trường giá thành chênh lệch khá nhiều, xấp xỉ trăm triệu đồng. Mô hình này đã đạt giải Ba tại Hội thi thiết bị dạy nghề tự làm toàn tỉnh và giải Ba tại Hội thi thiết bị dạy nghề tự làm toàn quốc năm 2013.
Đánh giá về điểm khác biệt, tính ưu việt và hiệu quả sử dụng của thiết bị đối với công tác giảng dạy tại trường, ông Đào Quốc Việt, Phó Trưởng bộ môn Điện công nghiệp, Khoa Điện – Điện tử, Trường Cao đẳng nghề kỹ thuật công nghệ Dung Quất, chủ nhiệm đề tài cho hay: Từ thực tế là linh kiện điện tử nhỏ nên học sinh, sinh viên khó quan sát khi giáo viên hướng dẫn; chúng tôi đã sử dụng nhiều phương pháp, trong đó có phương pháp dùng camera để phóng đại nhưng lại có nhiều góc khuất nên không hiệu quả. Vì thế, chúng tôi đã mô hình hóa từ linh kiện bé thành linh kiện lớn để giúp học sinh, sinh viên dễ quan sát. Mô hình chúng tôi mua về có rất nhiều mạch, mỗi mạch có board nên để thực hành hết các bài học của môn học thì phải thực hành nhiều mô hình. Với mô hình thực hành điện tử cơ bản đa năng, chúng tôi thực hành hơn 50 bài; sử dụng hầu hết các mạch điện trong chương trình chúng tôi giảng dạy; ứng dụng cho học sinh, sinh viên học các môn học về đo lường, điện tử, mạch điện tử… và đem lại hiệu quả kinh tế rất lớn.
Hai thiết bị tự thiết kế, chế tạo của Trường Cao đẳng nghề kỹ thuật công nghệ Dung Quất được đưa vào sử dụng đã đáp ứng nhu cầu đào tạo, đem lại hiệu quả cao khi ứng dụng vào thực tiễn dạy và học ở nhà trường, giúp học sinh, sinh viên dễ quan sát, tiếp thu bài giảng và vận dụng tốt khi thực hành, từ đó nâng cao kỹ năng nghề, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường lao động hiện nay, mở ra triển vọng ứng dụng khoa học và công nghệ vào công tác giảng dạy và học tập trong đào tạo nghề của ngành điện-điện tử trong tương lai.
(Theo Sở KHCN Quảng Ngãi)
